Pielęgnacja betonu jest niezbędnym i jakże często zaniedbywanym lub wręcz całkowicie pomijanym procesem technologicznym, gwarantującym uzyskanie projektowanej wytrzymałości oraz trwałości betonu w konstrukcji.
Pielęgnacja ma na celu:
- zapewnienie optymalnych warunków cieplno-wilgotnościowych w dojrzewającym betonie (wspomaganiu przebiegu procesu hydratacji cementu),
- ochronę świeżo wykonanego betonu przed szkodliwym wpływem promieni słonecznych, wiatru i opadów atmosferycznych,
- redukcję różnicy temperatur pomiędzy powierzchnią betonu a jego rdzeniem (ograniczenie naprężeń termicznych i ryzyka spękań betonu),
- przeciwdziałanie skurczowi spowodowanemu zbyt szybkim wysychaniem betonu,
- zapobieganie zamarzaniu wody zarobowej i prawidłowy rozwój wytrzymałości betonu w obniżonych temperaturach otoczenia.
Pielęgnację betonu należy rozpocząć bezpośrednio po zakończeniu zagęszczania mieszanki betonowej. Okres pielęgnacji zależy w dużym stopniu od rodzaju cementu użytego do mieszanki oraz od wielkości i kształtu konstrukcji betonowej.
Prawidłowa pielęgnacja betonu powinna być wykonywana w dodatnich temperaturach powietrza i polega na:
- polewaniu powierzchni betonu wodą – jest to najczęściej stosowany sposób pielęgnacji; im dłuższy jest czas utrzymania betonu w stanie wilgotnym, tym korzystniejsze jest to dla wszystkich jego właściwości. Szczególnie podatne na utratę wody są elementy cienkościenne oraz elementy o dużej powierzchni odkrytej. Okazuje się, że świeża mieszanka betonowa ułożona na suchym gruncie może stracić nawet 50 % wody w czasie jednej doby. Podobny efekt może zachodzić, jeżeli szalunki, w które jest wbudowany beton wykonane są z nasiąkliwych materiałów.
- układaniu na powierzchni betonu mokrych mat i zabezpieczeniu ich przed wysychaniem – świeży beton trzeba chronić przed zbytnim nagrzaniem, pamiętając równocześnie, że nagłe polanie silnie nagrzanej powierzchni betonu zimną wodą może prowadzić do powstania rys i spękań (szok termiczny)
- pokrywaniu powierzchni mokrego betonu folią budowlaną, przymocowaną przy krawędziach i złączach – bardzo częstym sposobem utrzymywania odpowiedniego poziomu wilgotności betonu, jest pokrywanie go folią z PCV lub polietylenu. Zaleca się, aby układanie folii odbywało się w jak najkrótszym czasie po zagęszczeniu i zaformowaniu betonu, ale jednocześnie po takim czasie, aby uniknąć przywarcia folii do powierzchni betonu.
- stosowanie preparatów do powierzchniowej ochrony betonu – jest to bardzo efektywna metoda polegająca na nanoszeniu natryskiem preparatów, które tworzą powłokę ochronną utrudniającą odparowanie wody. Preparaty te nakłada się na świeży beton zaraz po pierwszym zmatowieniu powierzchni betonu, ale zanim powierzchnia ta wyschnie.
Najczęstsze skutki niewłaściwej pielęgnacji betonu lub jej braku:
- Skurcz plastyczny – spowodowany jest odparowywaniem wody z powierzchni betonu i jej wysychaniem szczególnie na skutek nasłonecznienia i wiatru. Prowadzi to do powstawania rys i pęknięć. Rysy mają kształt nieregularny, często następuje ich rozgałęzienie.
- Nieodpowiednia wytrzymałość powierzchniowa – spowodowana jest zbyt małą ilość wody potrzebnej do procesu wiązania i twardnienia cementu. Na skutek wysokiej temperatury woda z powierzchni betonu szybko odparowuje w związku z czym brakuje jej na powierzchni. Nie mogą wtedy zachodzić procesy hydratacji, w wyniku czego następuje pylenie powierzchni betonu i odpryski powierzchniowe.
- Obniżenie odporności betonu na agresję chemiczną środowiska – powstające rysy i pęknięcia powodują, iż czynniki agresywne rozpuszczone w wodzie (chlorki, siarczany itp.) mają ułatwiony dostęp do wnętrza betonu, co może doprowadzić do obniżenia trwałości betonu i konstrukcji, a nawet doprowadzić do katastrofy budowlanej.
- Brak lub obniżenie odporności na działanie mrozu – rysy i pęknięcia są także groźne, gdy przy niskich temperaturach wnika w nie woda, a następnie zamarza tworząc lód, który ma większą objętość niż woda. Powodować to będzie niszczące naprężenia wewnątrz betonu, które prowadzą do niszczenia struktury betonu.
Sposób pielęgnacji świeżego betonu poprzez nawilżanie powinien być ustalony dla określonych warunków i pory roku z uwzględnieniem następujących minimalnych okresów nawilżania:
- 3 dni dla każdego betonu
- 7 dni dla dużych odkrytych powierzchni (strop), gdy beton jest z cementu portlandzkiego
- 14 dni dla dużych odkrytych powierzchni (strop), gdy beton jest z cementu hutniczego
- 14 dni dla betonów wodoszczelnych (np. gdy betonujemy basen lub szczelne fundamenty).
Im dłużej utrzymuje się beton w wilgoci, tym jest to korzystniejsze dla wszystkich jego właściwości. W związku z tym najkorzystniej jest utrzymywać duże powierzchnie betonu pod stałą warstwą wody. W zwykłych warunkach polewanie wodą należy rozpocząć w okresie letnim po upływie około 12 godzin, a w okresie chłodniejszym po upływie 24 godzin od zabetonowania. Zaleca się stosować następującą częstotliwość nawilżania
- przy temperaturze powietrza powyżej +15 stopni C w ciągu dnia przynajmniej co 3 godziny i raz w ciągu nocy
- przy temperaturze powietrza poniżej +15 stopni C nie rzadziej niż 3 razy na dobę
- przy temperaturze powietrza poniżej +5 stopni C można zaprzestać nawilżania betonu wodą.
W przypadku prowadzenia robót budowlanych w obniżonych temperaturach występuje zjawisko spowolnienia procesów wiązania oraz twardnienia betonu. Aby częściowo przeciwdziałać temu zjawisku należy stosować cementy o wysokim cieple hydratacji. Mieszanki betonowe powinny być bogatsze w ilość cementu oraz charakteryzować się obniżonym stosunkiem wodno-cementowym. Dodatkowo dobrym rozwiązaniem jest podgrzewanie składników betonu, głównie kruszywa i wody. Częściowo pomaga także stosowanie odpowiednich domieszek chemicznych (przeciwmrozowych i poprawiających reologię mieszanki betonowej). W warunkach obniżonych temperatur należy chronić wykonane elementy przed utratą ciepła technologicznego, a świeży beton (np. z toruńskiej betoniarni) zabezpieczyć przed zamarznięciem wody zarobowej. Trzeba pamiętać o przykryciu elementów betonowych odpowiednimi osłonami zewnętrznymi np. płachtami brezentowymi, matami słomianymi, płytami styropianowymi lub wełną mineralną. W początkowym okresie dojrzewania betonu można rozważyć również dostarczenie ciepła dodatkowego np. za pomocą nagrzewnic. Rozwiązanie takie wymaga jednak szczególnej ostrożności – należy pamiętać aby nie zaszkodzić betonowi poprzez przesuszenie powierzchni czy też wytworzenie zbyt dużej różnicy temperatur w betonie, co może powodować jego pękanie.
Szczegółowe wytyczne dotyczące pielęgnacji betonu znajdują się w normie PN-EN 13670:2011 „Wykonywanie konstrukcji betonowych”.
Warto wiedzieć:
Do transportu betonu z naszych lokalizacji w Bydgoszczy czy Toruniu, korzystamy z usług firmy Hitor.